Kalça ekleminde uyluk kemiği başının eklem yuvasından çıkmasıdır. Doğuştan veya travma sonucu oluşabilir. Doğuştan kalça çıkığı genellikle bebeklikte fark edilir. Travmaya bağlı kalça çıkığı, kazalar veya düşmelerle meydana gelir. Tedavi edilmeyen kalça çıkığı hareket kısıtlılığına yol açar. Ağrı ve topallama gibi belirtiler gösterebilir. Tedavide genellikle yerine oturtma ve sabitleme yöntemleri kullanılır. İleri vakalarda cerrahi gerekebilir.
Kalça Çıkığı Belirtileri Nelerdir?
Travmatik vakalarda şiddetli bir ağrı hissedilir. Hareketle birlikte ağrı artar ve kişi yürümekte zorlanır. Doğuştan kalça çıkığı durumunda ağrı genellikle belirgin değildir ancak hareket kısıtlılığı olabilir. Çıkığın yaşandığı taraftaki bacak diğerine göre daha kısa veya uzun görünebilir. Bebeklerde, bacakların uzunluğunda belirgin bir asimetri fark edilebilir. Kalça ekleminde hareketin kısıtlanması yaygındır. Özellikle bacakları yana açma hareketinde zorluk yaşanabilir. Kalça bölgesinde anormal bir çıkıntı veya şekil bozukluğu gözlemlenebilir. Özellikle bebeklerde kalça kıvrımlarında asimetri fark edilebilir. Yetişkinlerde ve çocuklarda aksama, topallama veya dengesiz bir yürüyüş şekli gelişebilir.
Bebeklerde ise emekleme sırasında bir tarafın daha az hareket ettiği fark edilebilir. Hareket sırasında kalça bölgesinden “klik” veya “çıtırtı” gibi bir ses gelebilir. Çıkık durumunda kalça ekleminde bir boşluk hissi oluşabilir. Kalça çevresindeki kaslar zayıf görünebilir. Özellikle gelişimsel kalça displazisinde kas dengesizlikleri belirgindir. Düşme, trafik kazası gibi travmalar sonucu kalça çıkığı oluşursa şiddetli ağrıya ek olarak şişlik ve morluklar görülebilir. Hareket kısıtlılığı daha dramatik olabilir. Erken teşhis ve tedavi, çıkığın uzun vadeli komplikasyonlarını önlemek için oldukça önemlidir. Özellikle bebeklerde düzenli ortopedik muayeneler yapılmalıdır. Yetişkinlerde ise travma sonrası belirtiler göz ardı edilmemelidir. Tedavi süreci, çıkığın nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Genellikle fizik tedavi, ortez kullanımı veya cerrahi müdahale gerektirebilir.
Kalça Çıkığı Neden Olur?
Ailede bu durumun öyküsü, doğumsal kalça çıkığı riskini artırabilir. Bebeklerin makat gelişi (ters doğum) gibi anormal pozisyonlarda doğması çıkığa zemin hazırlayabilir. Bebeğin eklemlerinde gevşeklik yaratan bağ dokusu hastalıkları neden olabilir. Kundaklama bebeğin bacaklarını düzgün pozisyonda tutmazsa kalça eklemine zarar verir. Trafik kazaları, düşme veya spor yaralanmaları gibi şiddetli darbeler neden olabilir. Eklemi saran bağların veya kasların zayıflaması sonucunda kalça eklemi yuvasından çıkabilir.
Kalça ekleminde meydana gelen enfeksiyonlar, eklem yapısını bozarak çıkığa yol açabilir. Kalça eklemini etkileyen romatizmal hastalıklar, eklemde deformasyona sebep olarak neden olabilir. Kas tonusundaki dengesizlikler, kalçanın stabilitesini bozarak yol açabilir. Omurilikteki gelişimsel bozukluklar, kalça ekleminin anormal şekilde gelişmesine neden olabilir. Fazla kilo, kalça eklemine aşırı yük bindirerek eklem stabilitesini bozabilir. Tedavi edilmemiş doğumsal kalça displazisi, ileri yaşlarda riski artırır. Kalça çıkığı, erken teşhis ve tedavi ile önlenebilir veya kontrol altına alınabilir.
Kalça Çıkığı Nasıl Tedavi Edilir?
Doğumsal kalça çıkığı genellikle bebeklik döneminde teşhis edilir. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa başarı oranı o kadar yüksek olur. Pavlik bandajı, bebeklerde en yaygın tedavi yöntemidir. Bu bandaj, femur başını asetabuluma sabitleyerek doğru şekilde gelişmesini sağlar. Genellikle birkaç hafta veya ay boyunca kullanılır. Daha ileri vakalarda, kalça eklemini yeniden konumlandırmak için özel cihazlar kullanılır. Eğer bandajlar etkili olmazsa, doktor kalçayı manuel olarak yerine yerleştirip vücuda alçı uygular. Travma sonucu oluşan çıkık acil bir durumdur ve hızlı bir şekilde tedavi edilmelidir. Genel anestezi altında, femur başı manuel olarak asetabuluma yerleştirilir. Bu işlem genellikle başarılıdır ve cerrahi müdahale gerektirmez. Eğer kapalı redüksiyon mümkün değilse veya eklemde parçalanma varsa, cerrahi yöntemler uygulanır.
Açık redüksiyon sırasında kalça eklemi cerrahi olarak yeniden yapılandırılır. Tedavi edilmeyen çıkıklar genellikle erişkinlik döneminde ciddi ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açar. Osteotomi, kalça kemiğinin yeniden şekillendirilmesi için yapılan cerrahi bir işlemdir. Bu yöntem, femur başının daha iyi bir uyum sağlamasını hedefler. İlerlemiş vakalarda kalça eklemi tamamen değiştirilir. Bu yöntem genellikle yaşlı hastalarda veya kalıcı eklem hasarı olan bireylerde uygulanır. Tedavi sürecinden sonra, eklemin normal fonksiyonlarını yeniden kazanması önemlidir. Bunun için fizik tedavi önemlidir. Kasların güçlendirilmesi ve eklem hareketliliğinin artırılması hedeflenir. Fiziksel aktiviteler, tedavi yöntemine uygun şekilde uzmanlar tarafından planlanır. Kalça çıkığı tedavisi, bireysel durumlara göre değişiklik gösterebilir ve başarılı bir tedavi için erken teşhis çok önemlidir.
