Omuzdaki kemiklerin çatlaması veya tamamen kırılmasıdır. Omuz kırığı genellikle düşme, çarpma veya trafik kazaları sonucu oluşur. Omuzda şiddetli ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı görülür. Kırık olan bölgeye dokunmak zorlaşır. Omuz deformasyonu fark edilebilir. Tanı, fizik muayene ve röntgenle konur. Tedavi, kırığın yerine ve şiddetine göre alçı, askı veya cerrahi yöntemlerle yapılır. İyileşme süreci fizik tedavi gerektirebilir.
Omuz Kırığı Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirtisi, özellikle hareket ettirildiğinde artan şiddetli ağrıdır. Yaralanmadan hemen sonra hissedilen bu ağrı, kolu hareket ettirmenizi zorlaştırabilir. Kırık bölgesinde hızlı bir şekilde şişlik ve morarma oluşabilir. Bu durum, yaralanma sonrası dokularda kan toplanmasından kaynaklanır. Omuzda anormal bir şekil bozukluğu veya asimetrik bir görüntü fark edilebilir. Özellikle köprücük kemiği kırıklarında, kırık uçların cilt altında oluşturduğu çıkıntı gözle görülebilir veya hissedilebilir. Omuz hareket ettirildiğinde ciddi bir kısıtlılık yaşanır. Kırık olan omuzda kolun kaldırılması, öne ya da arkaya uzatılması genellikle mümkün olmaz. Kırık bölgesine dokunulduğunda veya hafif baskı uygulandığında yoğun bir hassasiyet hissedilir.
Omuz kırığı yaşandığında, kemik uçlarının birbirine sürtünmesinden kaynaklanan çıtırtı benzeri bir ses duyulabilir. Ayrıca hasta bu hissi algılayabilir. Sinirlerin baskı altında kalmasına veya zarar görmesine neden olabilir. Bu durum omuzda veya kolda uyuşma, karıncalanma gibi belirtilerle kendini gösterir. Hasta, kırık nedeniyle ağrıyı hafifletmek için kolunu sağlam tarafıyla destekleyerek taşır. Bu, yaralı omuzun doğal pozisyonunun değiştiğinin bir işaretidir. Bu durumdan şüpheleniliyorsa, omuz hareket ettirilmeyen bir pozisyonda sabitlenmeli. Derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kırığın türüne ve yerine bağlı olarak tedavi planı değişebilir; bu nedenle profesyonel bir değerlendirme şarttır.
Omuz Kırığı Neden Olur?
Genellikle doğrudan bir darbe veya düşme sonucunda meydana gelir. Özellikle yaşlı bireylerde, yüksekten veya merdivenden düşme gibi kazalar yol açabilir. Araç içindeki çarpışma ve bisiklet-motosiklet kazası omuz bölgesine ciddi hasar verebilir. Futbol, basketbol veya kayak gibi sporlar sırasında oluşan çarpmalar veya düşmeler de omuz kırığı riskini artırır. Yaşlanmayla birlikte kemiklerin yoğunluğu azalır ve kırılganlık artar. Osteoporoz, özellikle yaşlı bireylerde omuz kırıklarının sık görülmesine neden olur.
Omuz bölgesine alınan sert bir darbe, örneğin bir cisimle vurulma, kemik yapısında kırıklara neden olabilir. Kemiklerdeki tümörler, kemiğin zayıflamasına neden olarak kırıklara yol açabilir. Kalsiyum ve D vitamini eksikliği kemiklerin zayıflamasına katkıda bulunabilir. Sürekli aynı hareketleri yapan kişilerde, omuz kemiği zamanla mikrotravmalar biriktirerek kırılır. Aile geçmişinde kemik hastalıkları olan bireylerde risk artabilir. Omuz kırığı genellikle şiddetli ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı ile kendini gösterir. Bu tür durumlarda, hemen bir ortopedi uzmanına başvurulmalı ve uygun tedavi planlanmalıdır.
Omuz Kırığı Nasıl Tedavi Edilir?
Tedaviye başlamadan önce doğru bir tanı konması gerekir. Doktor, fiziksel muayene, röntgen, manyetik rezonans görüntüleme gibi yöntemlerle kırığın yerini değerlendirir. İlk müdahalede hastanın omuz hareketi kısıtlanır ve ağrının kontrol altına alınması için ağrı kesiciler reçete edilebilir. Hafif ve yerinden oynamamış kırıklarda genellikle cerrahi müdahale gerekmez. Kırığın iyileşmesi için omzun sabit tutulması gerekir. Kol askısı veya atel bu amaçla kullanılır. Şişliği azaltmak ve ağrıyı hafifletmek için düzenli aralıklarla soğuk kompres yapılabilir. İbuprofen veya asetaminofen gibi ilaçlar ağrıyı hafifletmek için reçete edilebilir. Kemik iyileşmeye başladığında, hareket açıklığını ve kas gücünü yeniden kazanmak için fizyoterapiye başlanır. Omuz kırığı ciddi ise veya kemikler yerinden oynamışsa cerrahi müdahale gerekebilir.
Kırık kemikler yerine oturtulur ve plak-vida gibi malzemelerle sabitlenir. Kemiğin iç kısmına yerleştirilen çivilerle kırık stabilize edilir. Omuz ekleminin ciddi hasar gördüğü durumlarda protez ameliyatı gerekebilir. Kırığın iyileşmesi genellikle 6-12 hafta sürer. Bu süreçte doktorun önerdiği şekilde kolunuzu hareket ettirmekten kaçınmalısınız. Fizyoterapi programına düzenli olarak devam etmelisiniz. Kemik kaynamasını hızlandırmak için dengeli bir diyet ve D vitamini ile kalsiyum takviyesi önerilir. Tedavi edilmezse veya uygun şekilde iyileşmezse omuz hareketinde kısıtlılık, kronik ağrı veya artrit gelişebilir. Tedavi sırasında doktorunuzun tüm talimatlarına uymak önemlidir. Takip randevularını aksatmamak bu riskleri azaltır. Omuz kırığı tedavisinde doğru yaklaşım, kırığın türüne ve hastanın ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir. Eğer omzunuzda ağrı, şişlik veya hareket kısıtlılığı yaşıyorsanız, bir uzmana danışmanız önemlidir.
